หม่อน หรือ มัลเบอร์รี (Mulberry) เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง มักโตในพื้นที่อากาศหนาว มีอายุได้นานถึง 100 ปี ผิวใบสากคาย ใบเรียวแหลมยาว เส้นใบมี 3 เส้น ออกดอกเป็นช่อ ผลเป็นรูปทรงกระบอก มีสีเขียวเมื่อสุดจะมีสีแดงเข้มเกือบดำ สามารถรับประทานได้ มีรสหวานอมเปรี้ยว สามารถนำมาใช้เป็นยาได้
หม่อนสีดำ (Morus nigra) เป็นหม่อนที่ให้ผลโตที่สุดในบรรดาหม่อนทั้งหมด ผลหม่อนใช้ทำอาหารหรือกินสดก็ได้ นำไปตุ๋นรวมกับผลไม้ชนิดอื่นทำเป็นของหวานก็อร่อย หรือจะเอาไปทำน้ำลูกหม่อนหรือแยมก็ได้ หากจะนำไปทำแยมควรใช้ผ้าขาวบางกรองแยกเมล็ดและก้านออกก่อน
การปลูกเพื่อเลี้ยงหนอนไหม
ในบรรดาต้นหม่อนทั้ง 3 ชนิด คือ ชนิดสีดำ สีขาว และสีแดง ซึ่งเป็นพันธุ์ไม้ประดับที่หายาก ตัวไหมจะโปรดปรานใบของหม่อนชนิดที่ให้ผลสีขาวมากที่สุด ส่วนหม่อนผลสีดำก็พอทนกล้ำกลืนได้เหมือนกัน หนอนไหมจะแพร่พันธุ์ได้เร็วถ้าหากควบคุมอุณหภูมิในพื้นที่ที่เลี้ยง ต้นหม่อนที่ยังไม่โตนักสามารถเลี้ยงหนอนไหมได้ประมาณ 12 ตัว ซึ่งรวมๆแล้วจะสาวไหมออกมาได้พอทอเป็นผ้าเช็ดหน้าสักผืนหนึ่ง เด็กๆมักตื่นตาตื่นใจกับตัวไหม แต่อาจจะทำใจลำบากที่เห็นคนเอาทั้งตัวไหมและรังไหมไปต้มเพื่อสาวใยไหมขึ้นมา
ดูแลอย่าให้เปื้อน : อย่าปลูกต้นหม่อนไว้ใกล้ทางเดิน ใกล้ราวตากผ้าหรือในบริเวณที่จอดรถเป็นอันขาด เพราะลูกหม่อนที่ร่วงจากต้นอาจจะทำให้บริเวณบ้านสกปรกเลอะเทอะได้ คราบเปื้อนจากผลหม่อนนั้นลบออกยากมาก โดยเฉพาะถ้าเปื้อนบนสีเคลือบทั้งหลาย
การตัดแต่งกิ่งหม่อน
ในปีแรก ควรตัดแต่งหม่อนที่เพิ่งโตให้สูงจากดินประมาณ 1.5 เมตร เพื่อให้ต้นสมบูรณ์แข็งแรง และเพื่อเปิดโอกาสให้กิ่งก้านใหม่ๆ งอกออกมาสัก 4-5 กิ่ง ในปีต่อๆมาควรตัดแต่งต้นหม่อนเฉพาะในฤดูหนาวโดยตัดส่วนที่เป็นโรคหรือส่วนที่ผิดรูปหรือแน่นเกินไปออก
ทำเป็นบ้านต้นไม้
ต้นหม่อนเป็นต้นไม้ที่แข็งแรงและมีกิ่งก้านไม่สูงนัก เราสามารถปลูกบ้านเล็กๆบนต้นหม่อนให้เด็กๆเล่นได้ แต่ไม่ควรตอกตะปูหรือเจาะลวดเข้าไปในลำต้น เพื่อถนอมต้นหม่อนเอาไว้ คุณอาจใช้เชือกไนล่อนยึดบ้านเอาไว้ โดยร้อยเชือกเข้าไปในรูที่เจาะเอาไว้ที่ขอบยกพื้นของบ้านแทน หมั่นตรวจดูอย่าให้เชือกบาดเข้าไปในเนื้อไม้
สรรพคุณและประโยชน์จากหม่อน
1.บนำมาทำเป็นยาต้ม ใช้อมหรือกลั้วคอแก้อาการเจ็บคอ คอแห้ง แก้ไอ
2.รากของหม่อน ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด
3.กิ่งหม่อนมีสรรพคุณช่วยทำให้ลำไส้ทำงานได้ดี ช่วยจัดความร้อนในปอด และกระเพาะอาหาร
4.ใบนำมาอังไฟและทาด้วยน้ำมันมะพร้าว ใช้วางบนแผลหรือตำใช้ทาแก้แมลงกัดต่อย
5.ผลหม่อนช่วยบำรุงเส้นผมให้ดกดำ
6.เมล็ดมีสรรพคุณเป็นยาขับเสมหะ
7.ใบใช้ทำชามีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ
8.ยอดหม่อนนำมาต้มกับน้ำดื่ม ใช้ล้างตา เป็นยาบำรุงตา
9.ใบแก่นำมาตากแห้งมวนสูบเหมือนบุหรี่ แก้ริดสีดวงจมูก
10.ใบอ่อนหรือแก่นำมาทำเป็นชาเขียว ใช้ชงกับน้ำดื่มช่วยลดไขมันในเลือด
