โบวตั๋น ราชินีแห่งราตรี – ดอกไม้หายากที่บานเพียงคืนเดียวต่อปี

04 Dec 2022

485

โบวตั๋น หรือชื่อทางวิทยาศาตร์ว่า Epiphyllum Oxypetalum เป็นแคคตัสสายพันธุ์ยอดนิยมที่มีชื่อเสียงในด้านการให้ดอกขนาดใหญ่ มีกลิ่นหอม ให้ดอกสีขาวเพียงคืนเดียวต่อปี

โบวตั๋น หรือ Epiphyllum Oxypetalum

‘ราชินีแห่งรัตติกาล’ เป็นเพียงชื่อเล่น แต่เหมาะกับ Epiphyllum Oxypetalum อย่างสมบูรณ์แบบ Epiphyllum Oxypetalum บานเพียงคืนเดียวต่อปี ครั้งละสองสามชั่วโมงเท่านั้น ซึ่งดอกของมันจะมีลักษณะคล้ายกับขี้ผึ้งขนาดใหญ่ พานแค่เพียงแปปเดียวก็จะเหี่ยวเฉาไป ก่อนพระอาทิตย์ขึ้น.

ราชินีแห่งรัตติกาลบานสะพรั่งเป็นเหตุการณ์ที่หาดูได้ยาก เมื่อมีการออกดอกรอช่วงเวลาผลิบานแต่ละที ก็จะดึงดูดผู้คนจำนวนมากที่คลั่งไคล้ดอกไม้มายังป่าของเม็กซิโก อเมริกากลาง และแอนทิลลิส เพื่อหาโอกาสที่จะได้เห็นมันด้วยตาตนเอง

โบวตั๋น ราชินีแห่งราตรี – ดอกไม้หายากที่บานเพียงคืนเดียวต่อปี — *Photo: Imuzak/Wikimedia Commons*

ลักษณะทางพฤษศาสตร์

Epiphyllum Oxypetalum เติบโตในป่าในเขตร้อนของอเมริกา โดยเฉพาะจากคอสตาริกาถึงปันโด (โบลิเวีย) ในกัวเตมาลา พืชชนิดนี้เป็นพืชที่ถูกคุกคาม จึงเป็นเหตุให้พืชดังกล่าวรวมอยู่ในบัญชีแดง

โบวตั๋น เป็นพืชอิงอาศัยขึ้นอยู่บนต้นไม้ หรือ มีหลัก ใบ สีเขียวเข้ม กว้าง 8 เซนติเมตร ความยาวแต่ละช่วงใบประมาณ 40-45 เซนติเมตร และแตกใบยาวไปเรื่อยๆ ขอบใบสีน้ำตาลแดง ลักษณะใบมีขอบหยักมนทั้งสองข้าง ปลายใบแหลม การแตกใบอ่อนจะแตกตามรอยหยักของใบแก่ ออกเป็นก้านใบใหม่ เมื่อใบแก่จะมีรากสีน้ำตาลเล็กๆ ออกตามเส้นกลางใบ ดอก ออจากตุ่มเล็กๆ ตามรอยหยักของใบ

ดอกมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 25 ซม. พวกมันมีสีขาวและอย่างที่เราพูดกันในตอนต้นพวกมันจะบานในตอนกลางคืน ในเวลาเช้าตรู่จะหุบและเหี่ยวเฉา และหากมีการผสมเกสร นั่นก็คือ หากได้รับละอองเรณูจากพืชอื่น ผลไม้จะเริ่มก่อตัวเออกมาเป็นสีแดง

มันบานในเวลากลางคืน และดอกของมันร่วงโรยก่อนรุ่งสาง

บานตอนกลางคืน เวลาประมาณ 23.00 นาฬิกา มีกลิ่นหอมมาก หุบเวลาประมาณ 8.00 นาฬิกา การออกดอกของราชินีแห่งรัตติกาลเป็นเหตุการณ์ที่หายากที่แม้แต่เจ้าของโรงเรือนพืชดังกล่าวยังถือว่าตัวเองโชคดีที่ได้เห็นมันอย่างน้อยหนึ่งครั้งในชีวิต ซึ่งผู้เพาะเลี้ยงบางคนก็ไม่เคยเห็นเหตุการณ์นี้เลย ทั้งๆ ที่ปลูกกระบองเพชรมาหลายปี

การคาดการณ์ว่า ต้นกระบองเพชรจะออกดอกเป็นความท้าทายที่ยาก แต่จากแหล่งข้อมูลส่วนใหญ่ที่เราตรวจสอบ เหตุการณ์ดังกล่าวไว้ว่าจะเกิดขึ้นในคืนฤดูใบไม้ผลิหรือฤดูร้อน บางคนบอกว่ามันเกิดขึ้นในคืนที่มีพระจันทร์เต็มดวงหรือในช่วงเวลาดังกล่าว ในขณะที่บางคนบอกว่าต้นไม้จะบานหลังจากฝนตกหนัก

ปลูกง่ายและโตเร็ว นิยมอย่างแพร่หลาย

Epiphyllum oxypetalum เป็นพืชที่ปลูกง่ายและโตเร็ว ออกดอกในช่วงปลายฤดูใบไม้ผลิถึงปลายฤดูร้อน ดอกขนาดใหญ่สามารถผลิตพืชผลได้หลายดอกในหนึ่งฤดูกาล นี่คือสายพันธุ์ Epiphyllum ที่ปลูกกันอย่างแพร่หลาย

เป็นที่รู้กันว่ามีสรรพคุณทางยาในหลายวัฒนธรรมของเอเชีย เช่น อินเดีย เวียดนาม และมาเลเซีย พืชชนิดนี้ใช้กันอย่างแพร่หลายในยาแผนโบราณ เพื่อรักษาโรคระบบทางเดินหายใจ ภาวะเลือดออก และยังเชื่อว่ามีคุณสมบัติในการลดความเจ็บปวดและการอักเสบ

นอกจากนี้ยังมีเสน่ห์ที่เพิ่มความเย้ายวนใจและชื่อเสียงของราชินีแห่งรัตติกาล ดอกไม้ขี้ผึ้งขนาดใหญ่กล่าวกันว่าเป็น ดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมที่สุดในโลก กลบอากาศรอบตัวด้วยกลิ่นหอมที่ไม่อาจต้านทานได้

แต่น่าเศร้าที่สิ่งนี้คงอยู่เพียงหนึ่งหรือสองชั่วโมงเท่านั้น หลังจากนั้นดอกไม้ที่น่าประทับใจก็เริ่มจากไป กลิ่นของดอกไม้ที่เข้าใจยากนี้มักถูกเปรียบเทียบกับกลิ่นของดอกแมกโนเลียหรือดอกพุด

ตลอดทั้งปี Epiphyllum Oxypetalum หรือที่รู้จักในชื่อ กระบองเพชรกล้วยไม้ มีลักษณะเหมือนกระบองเพชรหรือกระบองเพชรขนาดยักษ์ที่เลื้อยไปตามพื้นดินหรือบนไม้ค้ำยัน แต่ในช่วงหนึ่งคืนของปี ดอกทั้งหมดของมันจะบานพร้อมกัน เพื่อเพิ่มโอกาสในการผสมเกสรและกลายเป็นราชินีแห่งรัตติกาลอย่างแท้จริง

ดอกกล้วยไม้กระบองเพชรจะเปิดดอกออกบานเฉพาะตอนกลางคืนเท่านั้น เนื่องจากค้างคาวเป็นจะเป็นตัวหลักที่ช่วยผสมเกสรหลักของพืช แต่นักวิทยาศาสตร์ยังไม่สามารถระบุได้ว่าเหตุใดจึงเกิดขึ้นเพียงคืนเดียวต่อปี

และที่สำคัญ โบวตั๋น กับ โบตั๋น อันนี้คนละดอกกันนะ !

เพราะว่า โบตั๋น ( Paeonia suffruticosa Andr.) อยู่ในวงศ์ Paeoniaceae จีนเรียก เหมาตั๋น ชื่อสามัญมีหลายชื่อ เช่น Moutan, Shrubby Peony, Tree Peony ลักษณะเป็นไม้พุ่มเตี้ยถึงกลาง มีดอกสีชมพูซ้อนกันสวยงาม