Thursday, 12 December 2024

เกร็ดความรู้เกี่ยวกับการปลูก “ดาวเรือง”

ดาวเรือง เป็นไม้ดอกที่คนไทยนิยมปลูกกันมาอย่างยาวนาน ซึ่งจริงๆแล้ว ดอกดาวเรือง เองไม่ได้มีต้นกำเนิดอยู่ในประเทศไทยของเรา แต่มีถิ่นกำเนิดเริ่มต้นมาจากประเทศเม็กซิโก ก่อนที่จะขยายสายพันธุ์ไปทั่วโลก กลายเป็นพืชเศรษฐกิจของหลายประเทศ ชื่อภาษาอังกฤษของดาวเรืองคือ Marigold เป็น ต้นไม้มงคล มีดอกสีเหลืองอร่ามค่อนไปจนถึงสีส้ม สื่อถึงความเจริญรุ่งเรือง ช่วยให้เงินทองไหลมาเทมา ให้กันผู้ปลูก

คนละดอกเดียวกัน

ดาวเรือง,สกุล Tagetes
สกุล Tagetes (ภาพโดย ArtTower จาก Pixabay)
สกุล Calendula,ดาวเรือง
สกุล Calendula (ภาพโดย Manfred Richter จาก Pixabay)

คำว่า Marigold หมายถึง ดาวเรือง ซึ่งเป็นชื่อที่ใช้เรียกดอกไม้ 2 ชนิด ที่มีสายพันธุ์ไม่ได้เกี่ยวข้องกันเลย ดาวเรืองแอฟริกาและดาวเรืองฝรั่งเศส อยู่ในสกุล Tagetes และดาวเรืองหม้ออยู่ในสกุล Calendula แต่ทั้งสองสกุลจะมีดอกสีเหลืองอ่อนไปจนถึงสีส้มจัด ดาวเรืองสกุล Tagetes บางชนิดยังมีดอกที่หน้าตาคล้ายกับ Calendula ด้วย แต่มีเพียงแค่ดาวเรืองหม้อเท่านั้นที่กินได้ ส่วนดาวเรืองพันธุ์แอฟริกาและพันธุ์ฝรั่งเศสมีไว้สำหรับปลูกเป็นไม้ประดับอย่างเดียว

ผู้พิทักษ์ธรรมชาติ

ชาวสวนบางคน เชื่อว่าดาวเรืองฝรั่งเศสจะช่วยป้องกันพืชที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงจากแมลงหวี่ขาวได้ แม้จะไม่มีข้อพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์แต่ก็พอจะกล่าวได้ว่าดาวเรืองสามารถคุมไส้เดือนฝอยในดินได้ เนื่องจากดาวเรืองบางชนิดมีสาร terthienyl อยู่ในราก หากปลูกดาวเรืองปนกับดอกไม้ชนิดอื่นๆที่ไส้เดือนฝอยชอบทำลายมากจะช่วยปกป้องไม้ดอกเหล่านั้นได้ โดยอาจปลูกเป็นแนวล้อมแปลงไม้ดอกไว้

Emperor Charles V,จักรพรรดิชาล์สที่ 5
จักรพรรดิชาล์สที่ 5 Emperor Charles V
(ภาพโดย Ben Kerckx จาก Pixabay)

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยของ “ดาวเรือง”

แม้จะชื่อ ดาวเรืองแอฟริกากับดาวเรืองฝรั่งเศส แต่ถิ่นกำเนิดนั่นก็ไม่ได้มาจากแอฟริกาและฝรั่งเศส แต่มันกลับเป็นประเทศเม็กซิโก โดยผู้พิชิตอย่างเม็กซิโก เป็นผู้นำดาวเรืองเข้าไปในประเทศสเปน และดอกดาวเรืองพันธุ์ที่ปัจจุบัน เรียกกันว่าดาวเรืองแอฟริกานั่น แต่แรกคนยุโรปทางตอนใต้เรียกกันว่า กุหลาบในหมู่เกาะอินดิส ในปี ค.ศ.1535 จักรพรรดิชาล์สที่ 5 (Emperor Charles V) รบชนะพวกมัวร์ในตูนิส ที่ซึ่งดาวเรืองขึ้นอยู่ตามธรรมชาติ และต่อมาได้ชื่อว่า “กุหลาบแอฟริกัน” (Flos africanus) กว่าจะไปถึงยุโรปตอนเหนือก็ลืมกันเสียแล้วว่านำมาจากเม็กซิโก และเพราะเรียกกันมาอย่างนั้นจึงเหมาเอาว่าเป็น ดอกไม้แอฟริกา ส่วนดาวเรืองฝรั่งเศสนั้นได้ชื่อมาตามธรรมเนียมสมัยนั้นเพราะผู้ลี้ภัยฮูเกอนอท (คนที่นับถือนิกายโปรเตสแตนต์ฝรั่งเศสสมัยศตวรรษที่ 16 และ 17) นำดอกดาวเรืองจากฝรั่งเศสเข้ามาในหมู่เกาะอังกฤษในปี ค.ศ.1572

เรื่องแปลกเกี่ยวกับ “ดาวเรือง”

ถ้าอยากได้ดาวเรืองพันธุ์แปลกๆมาปลูกในสวน ลองหาเมล็ดดาวเรืองหม้อ ชนิด Calendula officinalis พันธุ์ ‘Prolifera’ (hen-and-chicken-marigold) มาปลูกดู ดาวเรืองพันธุ์นี้จะมีดอกเล็กๆขึ้นล้อมรอบดอกประธานอีกชั้นหนึ่ง ดอกเล็กเหล่านี้มีก้านเล็กๆ งอกจากบริเวณใต้กลีบดอกประธาน ดูสวยงามแปลกตาไปอีกแบบ

Calendula officinalis,ดาวเรือง,ดาวเรืองหม้อ
ดาวเรืองหม้อ ชนิด Calendula officinalis
(ภาพโดย David Mark from Pixabay)

เติมสีสันให้กับสวนให้เป็นแนวโมเดิร์น

ดาวเรืองในประเทศไทยเป็นพันธุ์สีเหลือง แต่ความจริงดอกไม้ชนิดนี้มีหลากสีมาก หากคุณพยายามเลี่ยงดอกดาวเรืองเพราะสีแจ๋นของมัน ลองเลือกดาวเรืองพันธุ์ใหม่ๆ ที่มีสีให้เลือกหลากหลาย นอกจากสีส้มจัดจ้านแล้ว ยังมีสีเหลืองมะนาวสดใส และสีขาวนุ่มๆด้วย เนื่องจากดาวเรืองเป็นไม้ที่ปลูกได้ง่าย ทนต่อสภาพที่แห้งแล้งมาก และระยะเวลาออกดอกนาน จึงคุ้มค่าถ้าจะหามาปลูกในสวน

กลีบดอกดาวเรือง,กลีบดอกไม้,กลีบดาวเรือง,ดอกดาวเรือง
กลีบดอกดาวเรือง (ภาพโดย RociH จาก Pixabay)

เติมสีสันให้กับอาหารไก่

ในประเทศไทยยังมีการปลูกดาวเรืองเพื่อใช้กลีบดอกผสมในอาหารไก่ เพื่อให้ไข่มีสีเหลืองเข้ม เพราะว่ากลีบของดอกดาวเรืองนั้น มีสาร xanthophyII สูงนั่นเอง !