การเล่นหมากรุกไทยหรือหมากรุกฝรั่ง (CHESS) เป็นเกมส์กระดานเก่าแก่สำหรับเล่นกัน 2 คน เป็นเกมกระดานที่พัฒนามาจากหมากรุกของอินเดีย หมากรุกที่นิยมเล่นกันทั่วไปก็มีทั้งแบบไทยและแบบฝรั่ง
หมากรุกฝรั่งเล่นยังไง?
หมารุกฝรั่ง : เล่นบนกระดานตาสี่เหลี่ยม 64 ตา หมากที่ใช้เล่นจะมีทั้งสีขาวและสีดำ ผู้เล่นแต่ละคนจะมีตัวหมากอยู่คนละ 16 ตัว คือ คิง 1 ตัว ควีน 1 ตัว เรือ 2 ตัว บิชอป 2 ตัว ม้า 2 ตัว เบี้ย 8 ตัว
ก่อนเริ่มเล่นให้วางเรียงกันไว้สองแถวตามภาพ เป้าหมายของเกมหมากรุก คือ การตีฝ่าวงล้อมของคู่ต่อสู้ และเข้าไปกินตัวคิงของคู่ต่อสู้ให้ได้ หรือที่เราเรียกกันว่า “รุกฆาต” (Checkmate) นั่นเอง
หน้าที่ของหมากแต่ละตัว
ตัวหมากแต่ละตัวจะมีวิธีการเดินแบบเฉพาะตัว ปกติแล้วจะไม่มีหมากตัวไหนเดินข้ามหรือผ่านหมากตัวอื่นๆบนกระดานได้ นอกจากอัศวิน แต่หมากทุกตัวสามารถเดินไปกินหมากของคู่ต่อสู้ได้โดยการเดินเข้าไปในช่องเดียวกัน แล้วยกหมากที่ถูกกินออกจากกระดาน
- ตัวคิง (King) เดินได้ทีละช่องรอบทิศ เว้นแต่ในตอนที่เข้าไปในป้อมได้แล้ว และไม่สามารถเดินคิงไปลงในช่องที่จะทำให้ถูกรุกได้ ซึ่งก็คือตำแหน่งที่คิงจะต้องถูกคู่ต่อสู้กินในตาถัดมา และก็ไม่สามารถเดินหมากตัวอื่นที่เมื่อเดินไปแล้วทำให้คิงถูกรุกได้
- ควีน (Queen) เดินได้เป็นเส้นตรงรอบทิศ ผ่านช่องที่ไม่มีตัวหมากอยู่ไปยังช่องที่ทำให้ได้เปรียบคู่ต่อสู้ การที่ควีนสามารถเดินได้รอบทิศนี้ ทำให้ควีนเป็นหมากที่มีอิทธิฤทธิ์มากที่สุดบนกระดาน
- เรือ (Rook) สามารถเดินไปหน้า ถอยหลัง หรือเดินไปด้านข้างผ่านช่องที่ไม่มีหมากอยู่กี่ช่องก็ได้ แต่เดินทแยงไม่ได้ ถ้าต้องการเดินเรือสองตัวมาไว้ใกล้กันเพื่อเตรียมรุกหรือเดินคิงเข้ามาในบริเวณที่มีการคุ้มกันอย่างแน่นหนาบนกระดาน สามารถใช้ปราสาทคุ้มกันหรือเรียกว่าให้คิงเข้าป้อมได้ กุศโลบายนี้นับเป็นการเดินตาเดียว เมื่อเข้าป้อม ให้เดินคิงไปก่อนเสมอเพื่อให้คู่ต่อสู้รู้ว่ากำลังทำอะไรอยู่ การเข้าป้อมเป็นกรณีเดียวที่คิงจะเดินไปได้มากกว่าหนึ่งช่อง และเป็นกรณีซึ่งหมากอื่นนอกเหนือจากอัศวินสามารถเดินข้ามหมากตัวอื่นได้
- บิชอป (Bishop) สามารถเดินทแยงหน้าหรือเดินทแยงหลังผ่านช่องที่ไม่มีตัวหมากอยู่กี่ช่องก็ได้ ดังนั้นบิชอปแต่ละตัวจะถูกจำกัดอยู่ในช่องสีเดียวกันตลอดทั้งเกมส์
- อัศวิน (Knight) เดินไปลงบนช่องคนละสีจากช่องที่ตั้งอยู่เสมอ และอาจเดินข้ามหมากตัวอื่นได้
- เบี้ย (Pawn) สามารถเดินไปข้างหน้าได้เพียงทางเดียว จากจุดเริ่มต้นเบี้ยเดินหน้าไปหนึ่งช่องหรือสองช่องก็ได้ แต่หลังจากนั้นจะเดินหน้าได้เพียงตาละช่อง แต่ถ้ากิน ให้กินหมากที่อยู่ทแยงไปทางด้านหน้าหนึ่งช่องไม่ว่าจะเป็นทแยงซ้ายหรือทแยงขวา
วิธีเล่นหมากรุก
ในกรณีที่เราเดินเบี้ยไปแถวที่ห้า และคู่ต่อสู้เดินเบี้ยมาหนึ่งช่อง เราสามารถกินเบี้ยของคู่ต่อสู้ได้ แต่ถ้าคู่ต่อสู้พยายามหลบตัวเบี้ยไม่ให้ถูกกินโดยการเดินทีเดียวสองช่องมาอยู่ในช่องด้านซ้ายหรือขวา เราสามารถจับตัวเบี้ยของคู่ต่อสู้กินได้เลย โดยให้ยกเบี้ยของคู่ต่อสู้ออกจากกระดาน แล้วเดินเบี้ยเฉียงไปข้างหน้าหนึ่งช่อง ก็คือไปลงช่องที่เบี้ยของคู่ต่อสู้เพิ่งจะเดินข้ามมานั่นเอง
ถ้าเราเดินเบี้ยไปจนถึงแถวหลังสุดของคู่ต่อสู้ เราสามารถประกาศให้เบี้ยตัวนั้นเป็นตัวอะไรก็ได้ที่มีศักดิ์สูงขึ้น เว้นแต่ให้เป็นคิง โดยปกติแล้วคนทั่วไปจะเลือกเป็นควีน เพราะควีนมีอำนาจมาก เมื่อเปลี่ยนเบี้ยให้เป็นควีนแล้วจึงจะมีควีนสองตัวอยู่บนกระดานได้
ให้ผลัดกันเดินคนละตา โดยสีขาวจะได้เป็นฝ่ายเริ่มก่อนเสมอ ถือเป็นธรรมเนียมที่จะเปลี่ยนสีตัวหมากกันเล่นหลังจบแต่ละเกมส์ เราสามารถเดินหมากได้ทีละตัว เว้นแต่เวลาเข้าป้อม เมื่อรุกไปถึงตัวคิง ควรเตือนคู่ต่อสู้โดยพูดว่า “รุก” (Check) (แม้จะไม่ใช่ข้อบังคับว่าจะต้องเตือนก็ตาม) หลังจากนั้นคู่ต่อสู้ต้องเดินคิงออกไปให้พ้นจากการรุก หรือกินตัวหมากที่กำลังรุกอยู่ หรือกันการรุกโดยการเดินหมากตัวอื่นมาขวางทางไว้
ถ้าหากว่าคู่ต่อสู้ไม่สามารถทำอย่างใดอย่างหนึ่งได้ ถือเป็นการรุกฆาต และเกมส์จะยุติลงทันที
เกมส์จะเสมอกัน (Draw) หากไม่มีฝ่ายใดสามารถเอาชนะกันได้ เมื่อผู้เล่นไม่สามารถเดินไปไหนได้เมื่อถึงตาของตัวเอง แต่ว่าคิงไม่ได้ถูกรุกอยู่ จะเรียกว่า “จน” (Stalemate) และจะถือว่าเป็นการเสมอกัน
หมากรุกไทยเล่นยังไง?
หมากรุกไทยเล่นบนกระดานแบบเดียวกับหมากรุกฝรั่ง แต่ตัวหมากจะมีลักษณะแตกต่างกันออกไป ผู้เล่นแต่ละคนจะมีหมากทั้งหมด 16 ตัว ประกอบด้วย ขุน1ตัว เม็ด1ตัว โคน2ตัว เรือ2ตัว ม้า2ตัว และเบี้ยทั้งหมด8ตัว ทิศทางการเดินของหมากรุกไทยจะเป็นดังนี้
- ขุน : เดินได้ทีละช่องรอบทิศ
- เม็ด : เดินได้ทีละช่อง สี่ทิศทาง แต่ต้องเดินทแยงเท่านั้น
- โคน : เดินได้เหมือนเม็ด และยังสามารถเดินตรงไปข้างหน้าทีละ 1 ช่องได้ด้วย
- เรือ : เดินได้ 4 ทิศ ทีละกี่ช่องก็ได้ แต่ต้องเป็นการเดินตรงเท่านั้น
- ม้า : เดินได้ทุกทิศทาง แต่เดินเป็นลักษณะเฉพาะเช่นเดียวกันกับตัวอัศวินในหมากรุกฝรั่ง
- เบี้ย : เดินตรงทีละช่อง และกินแบบทแยงมุม แต่จะเดินถอยหลังไม่ได้
ลองมาดูวีดีโอการเล่นหมากรุกกัน!
อ้างอิง : วิกิพีเดีย / ยูทูป