การเลี้ยงนก – ดูแลนกเลี้ยงในกรง

การเลี้ยงนก – ดูแลนกเลี้ยงในกรง อย่างเช่น นกหงส์หยก (budgerigar) นกคีรีบูน หรือ นกขมิ้น (canary) และนกจาบปีกอ่อน หรือที่เรียกกันอย่างติดปากว่า นกฟินช์ (finch) เป็นนกเลี้ยงในกรงที่แพร่หลายที่สุด

นกที่นิยมเลี้ยงกันมากที่สุด คือ นงหงส์หยก ซึ่งเป็นนกตัวเล็กๆ ดูน่าทะนุถนอม สอนให้เชื่องได้ง่าย อาจสอนให้พูดได้ และสามารถเพาะพันธุ์ให้มีสีฟ้า ขาว เขียว และเหลือง หรือหลากเฉดสีได้

เวลาที่เราซื้อนกมาเลี้ยง ควรเลือกนกตัวที่มีขนเป็นมันเงางาม ตาเป็นประกายสุกใส และมีความตื่นตัวอยู่เสมอ นกหงส์หยกบางตัวอาจมีอายุยืนอยู่ถึง 12 ปี นกคีรีบูนตามปกติมีอายุราวๆ 9 ปี ส่วนนกฟินช์จะมีอายุเพียง 2.5 ปี นกร้องเพลงที่สามารถร้องเพลงได้เพราะที่สุด คือ นกคีรีบูนพันธุ์รอลเลอร์ (roller canary) ส่วนนักฟินช์ที่รู้จักกันอย่างดีที่สุด คือ นกซีบราฟินช์ (zebra finch) ซึ่งได้ชื่อตามลายดำสลับขาวบนหางและแก้ม

กรงสำหรับเลี้ยงนก

กรงเลี้ยงนกให้เลือกกรงซึ่งพอที่จะให้นกบินรอบๆได้ และในกรงควรมีคอนอย่างน้อย 2 อันให้นกเกาะ รวมถึงจานใส่อาหารและน้ำ ใต้พื้นกรงต้องมีถาดรองรับมูลนก ซึ่งดึงออกทำความสะอาดได้ง่าย ควรรองถาดด้วยกระดาษทรายที่หาซื้อได้จากร้านขายสัตว์เลี้ยง สำหรับนกฟินช์และนกหงส์หยก ควรเพิ่มกระจก บันได หรือ กระดิ่ง เป็นของเล่นให้นกด้วย

อย่าแขวนกรงนกให้มีแดดส่องถึงได้โดยตรง ควรให้อยู่ในที่ซึ่งอากาศสามารถถ่ายเทได้สะดวก และต้องหมั่นทำความสะอาด ควรล้างจานใส่อาหารนกทุกวัน

การให้อาหารนก

นกหงส์หยก นกฟินช์ และนกคิรีบูน ล้วนเป็นนกที่กินเมล็ดพืช เราสามารถหาซื้อเมล็ดพืชผสมได้ตามร้านขายอาหารสัตว์ ต้องให้อาหารและน้ำแก่นกให้พอเพียง เพราะนกที่ไม่ได้กินอาหาร จะตายภายใน 24-48 ชั่วโมง และนกมักจะกินอาหารที่จัดไว้ให้หมดภายใน 2-3 วัน

ควรให้นกกินใบพืชสด เช่น ผักกาดหอม สัปดาห์ละ 2 ครั้ง และควรโปรยก้อนกรวดซึ่งจำเป็นกับการย่อยอาหารของนก ไว้ตามพื้นกรง นอกจากนี้ให้แขวนกระดองปลาหมึกไว้ตามซี่ลูกกรงนก เพื่อให้นกลับจะงอยปากด้วย

การฝึกนก

เมื่อนกหงส์หยกเริ่มคุ้นเคยกับผู้เลี้ยงพอสมควรแล้ว อาจปล่อยออกมานอกกรงได้ ให้เริ่มฝึกด้วยการสอดมือเข้าไปในกรงแล้วเกาที่หัวของนกเบาๆ เมื่อนกเกิดความรู้สึกคุ้นเคยแล้ว ให้กดนิ้วชี้ของคุณตรงหน้าอกของนกเบาๆ เพื่อล่อให้นกโดดขึ้นบนนิ้ว ในที่สุดเมื่อปล่อยนกออกนอกกรง มันก็จะบินมาเกาะมือคุณเอง

ถ้าตั้งกรงไว้ในบ้าน ก่อนปล่อยนกออกนอกกรง จะต้องปิดประตูและหน้าต่างทุกบาน และเปิดประตูกรงนกทิ้งไว้ เพื่อให้นกบินกลับเข้ากรงได้เอง ถ้านกยังไม่ยอมกลับเข้ากรง ให้ทำห้องให้มืดลงเพื่อให้นกสงบ ใช้นิ้วโป้งและนิ้วชี้จับนกเบาๆทางด้านหลังคอ อย่างไรก็ตามอย่าปล่อยนกคีรีบูนหรือนกฟินช์ออกนอกกรงเด็ดขาด เพราะมันเป็นนกที่ตื่นตกใจง่าย และอาจบินชนหน้าต่างจนบาดเจ็บได้

การดูแลนก

ถ้าขนของนกหลุดลุ่ย ตาเกือบปิดและกินอาหารไม่ได้ แสดงว่านกไม่สบาย ให้ปิดกรงนกทั้งสามด้านเพื่อให้นกอุ่นขึ้น แล้วพาไปหาสัตวแพทย์ให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้

ถ้าเล็กเท้าหรือจะงอยปากของนกหงส์หยกยาวเกินไป ให้จับนกโดยวิธีที่กล่าวมาแล้ว แล้วใช้กรรไกรหรือกรรไกรตัดเล็บตัดเล็บเท้าหรือจะงอยปากอย่างระมัดระวัง ถ้าปากนกเป็นเกล็ดเนื่องจากเห็บ ต้องให้สัตวแพทย์รักษา.